Egzamin maturalny
Egzamin maturalny pełni trzy zasadnicze funkcje:
- Wyznacza poziom spełniania przez zdających wymagań programowych w zakresie przedmiotów, z których przystępowali do egzaminów.
- Stanowi poświadczenie osiągnięcia przez zdającego wymaganego prawem poziomu wiadomości i umiejętności w zakresie języka polskiego, matematyki i wybranego języka obcego – w przypadku zdania wszystkich egzaminów obowiązkowych w części pisemnej (na poziomie podstawowym) oraz w części ustnej (bez określania poziomu).
- Zastępuje egzamin wstępny do szkół wyższych, które wykorzystują wyniki egzaminu maturalnego z danego przedmiotu lub przedmiotów – przede wszystkim na poziomie rozszerzonym – jako kryteria w procesie rekrutacji.
Wszystkie zadania w arkuszach egzaminacyjnych sprawdzają, w jakim stopniu zdający spełnia wymagania wymienione dla każdego przedmiotu w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Jest to dokument, który określa zakres wiadomości i umiejętności, które z jednej strony muszą zostać uwzględnione w procesie kształcenia, z drugiej zaś są sprawdzane w zadaniach egzaminacyjnych.
DO JAKICH EGZAMINÓW TRZEBA PRZYSTĄPIĆ?
Absolwent obowiązkowo przystępuje do:
- dwóch egzaminów w części ustnej
- czterech egzaminów w części pisemnej.
Obowiązkowe egzaminy w części ustnej:
- egzamin z języka polskiego (bez określania poziomu)
- egzamin z języka obcego nowożytnego (bez określania poziomu)
Obowiązkowe egzaminy w części pisemnej:
- egzamin z języka polskiego (na poziomie podstawowym)
- egzamin z matematyki (na poziomie podstawowym)
- egzamin z języka obcego nowożytnego (na poziomie podstawowym)
- egzamin z wybranego przedmiotu dodatkowego (na poziomie rozszerzonym)
Absolwenci szkół lub oddziałów z językiem nauczania mniejszości narodowej obowiązkowo przystępują także do egzaminu z języka tej mniejszości zarówno w części ustnej (bez określania poziomu), jak i w części pisemnej (na poziomie podstawowym).
JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ, ABY ZDAĆ EGZAMIN MATURALNY I OTRZYMAĆ ŚWIADECTWO?
Aby otrzymać świadectwo, należy:
- Uzyskać co najmniej 30% punktów z egzaminu z każdego przedmiotu obowiązkowego w części ustnej.
- Uzyskać co najmniej 30% punktów z egzaminu z każdego przedmiotu obowiązkowego w części pisemnej.
- Przystąpić do egzaminu z wybranego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym w części pisemnej (dla tego przedmiotu nie jest określony próg zaliczenia).
Z JAKICH PRZEDMIOTÓW DODATKOWYCH MOŻNA PRZYSTĄPIĆ DO EGZAMINU MATURALNEGO?
Oprócz jednego obowiązkowego egzaminu z przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, można przystąpić do egzaminów z nie więcej niż pięciu kolejnych przedmiotów.
Wyboru można dokonać spośród niżej wymienionych przedmiotów.
W części pisemnej:
- biologia (na poziomie rozszerzonym)
- chemia (na poziomie rozszerzonym)
- filozofia (na poziomie rozszerzonym)
- fizyka (na poziomie rozszerzonym)
- geografia (na poziomie rozszerzonym)
- historia (na poziomie rozszerzonym)
- historia muzyki (na poziomie rozszerzonym)
- historia sztuki (na poziomie rozszerzonym)
- informatyka (na poziomie rozszerzonym)
- język angielski (na poziomie rozszerzonym ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język francuski (na poziomie rozszerzonym ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język hiszpański (na poziomie rozszerzonym ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język niemiecki (na poziomie rozszerzonym ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język rosyjski (na poziomie rozszerzonym ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język włoski (na poziomie rozszerzonym ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język łaciński i kultura antyczna (na poziomie rozszerzonym)
- język białoruski jako język mniejszości narodowej (na poziomie rozszerzonym)
- język litewski jako język mniejszości narodowej (na poziomie rozszerzonym)
- język niemiecki jako język mniejszości narodowej (na poziomie rozszerzonym)
- język ukraiński jako język mniejszości narodowej (na poziomie rozszerzonym)
- język łemkowski jako język mniejszości etnicznej (na poziomie rozszerzonym)
- język kaszubski jako język regionalny (na poziomie rozszerzonym)
- język polski (na poziomie rozszerzonym)
- matematyka (na poziomie rozszerzonym)
- wiedza o społeczeństwie (na poziomie rozszerzonym)
W części ustnej:
- język angielski (bez określania poziomu ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język francuski (bez określania poziomu ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język hiszpański (bez określania poziomu ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język niemiecki (bez określania poziomu ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język rosyjski (bez określania poziomu ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język włoski (bez określania poziomu ALBO na poziomie dwujęzycznym)
- język białoruski jako język mniejszości narodowej (bez określania poziomu)
- język litewski jako język mniejszości narodowej (bez określania poziomu)
- język niemiecki jako język mniejszości narodowej (bez określania poziomu)
- język ukraiński jako język mniejszości narodowej (bez określania poziomu)
- język łemkowski jako język mniejszości etnicznej (bez określania poziomu)
- język kaszubski jako język regionalny (bez określania poziomu)
W zależności od wyborów dokonanych w części obowiązkowej egzaminu, wybór przedmiotów dodatkowych (w części pisemnej i/lub części ustnej) może być ograniczony. Szczegółowo wszystkie zasady są opisane tutaj (sekcje C i D).
CZY WYBÓR PRZEDMIOTÓW NA EGZAMINIE MATURALNYM ZALEŻY OD TEGO, JAKICH PRZEDMIOTÓW UCZEŃ UCZYŁ SIĘ W SZKOLE?
Nie. Każdy zdający może przystąpić do egzaminu z dowolnie wybranego przedmiotu (za wyjątkiem przedmiotów zdawanych obowiązkowo, tj. języka polskiego, matematyki, języka mniejszości narodowej i jednego wybranego – dowolnego – języka obcego nowożytnego)
JAKIE ZADANIA MOGĄ POJAWIĆ SIĘ NA EGZAMINIE MATURALNYM Z POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW?
Przykładowe zadania, jakie mogą pojawić się w arkuszach egzaminacyjnych, wraz z rozwiązaniami można znaleźć w:
- informatorach o egzaminie maturalnym z poszczególnych przedmiotów
- przykładowych zestawach zadań
- arkuszach tzw. matury próbnej
- arkuszach z lat ubiegłych
JAKĄ FORMĘ BĘDZIE MIAŁA CZĘŚĆ USTNA EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO, JĘZYKA MNIEJSZOŚCI NARODOWEJ, JĘZYKA MNIEJSZOŚCI ETNICZNEJ I JĘZYKA REGIONALNEGO?
- Część ustna egzaminu z powyższych języków będzie sprawdzała umiejętność tworzenia wypowiedzi na określony temat, inspirowanej tekstem kultury.
- Maturzysta będzie losował – nieznane mu wcześniej – zadanie egzaminacyjne zawierające tekst kultury (literacki lub ikoniczny, lub popularnonaukowy z zakresu wiedzy o języku) oraz odnoszące się do niego polecenie.
- Zadaniem zdającego będzie – po 15-minutowym przygotowaniu – wygłoszenie wypowiedzi monologowej (ok. 10 minut), a następnie uczestniczenie w związanej z tą wypowiedzią rozmowie z zespołem przedmiotowym (ok. 5 minut).
Przykładowe zadania wraz z przykładowymi realizacjami można znaleźć w Informatorze o egzaminie maturalnym z języka polskiego (str. 23–42). Przykładowe zadania, filmy i informacje o części ustnej egzaminu z języka polskiego są dostępne tutaj.
KIEDY BĘDZIE PRZEPROWADZONY EGZAMIN MATURALNY W 2019 R.?
Sesja główna – od 6 do 25 maja 2019 r.
- Część ustna z języka polskiego, języków mniejszości narodowych, języka łemkowskiego i języka kaszubskiego – od 9 do 22 maja (oprócz 12 i 19 maja).
- Część ustna z języków obcych nowożytnych – od 6 do 25 maja (oprócz 12 i 19 maja).
- Część pisemna (wszystkie przedmioty) – od 6 do 23 maja.
Sesja dodatkowa – od 3 do 19 czerwca 2019 r.
- Część ustna (wszystkie przedmioty) – od 3 do 8 czerwca.
- Część pisemna (wszystkie przedmioty) – od 3 do 19 czerwca.
Sesja dodatkowa jest przeprowadzana dla tych zdających, którzy z udokumentowanych przyczyn zdrowotnych lub losowych nie mogli przystąpić do egzaminu w maju i uzyskali zgodę dyrektora OKE na przystąpienie do egzaminu w czerwcu.
Sesja poprawkowa – od 20 do 21 sieo9.rpnia 2019 r.
- Część ustna (wszystkie przedmioty) – od 20 do 21 sierpnia.
- Część pisemna (wszystkie przedmioty) – 20 sierpnia.
Sesja poprawkowa jest przeprowadzana dla tych zdających, którzy w maju/czerwcu przystąpili do wszystkich przedmiotów obowiązkowych oraz do co najmniej jednego egzaminu z przedmiotu dodatkowego i nie zdali egzaminu tylko z jednego przedmiotu obowiązkowego w części pisemnej albo w części ustnej. Szczegółowy harmonogram egzaminu jest określony w komunikacie dyrektora CKE.
JAK NALEŻY ZGŁOSIĆ CHĘĆ PRZYSTĄPIENIA DO EGZAMINU MATURALNEGO?
- Do 1 października 2018 r. wstępną deklarację przystąpienia do egzaminu maturalnego są zobowiązani złożyć do dyrektora macierzystej szkoły uczniowie, którzy zamierzają przystąpić do egzaminu maturalnego bezpośrednio po ukończeniu szkoły w 2019 r. (załącznik 1a do Informacji o sposobie organizacji i przeprowadzania egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2018/2019 – plik “załączniki”).
- Jeżeli w trakcie pierwszego semestru roku szkolnego 2018/2019 plany egzaminacyjne ucznia ulegną zmianie – można je zgłosić do 7 lutego 2019 r. w ostatecznej deklaracji.
- Do 7 lutego 2019 r. deklarację przystąpienia do egzaminu maturalnego są zobowiązani złożyć do dyrektora macierzystej szkoły absolwenci liceum z lat szkolnych 2014/2015 – 2017/2018 oraz absolwenci technikum z lat szkolnych 2015/2016 – 2017/2018. Osoby te mogą również złożyć deklarację wstępną do 1 października 2018 r. (załącznik 1a).
- Do 31 grudnia 2018 r. deklarację przystąpienia do egzaminu maturalnego są zobowiązani złożyć do dyrektora macierzystej szkoły absolwenci liceum z lat szkolnych 2014/2015 – 2017/2018 oraz absolwenci technikum z lat szkolnych 2015/2016 – 2017/2018, którzy zamierzają ubiegać się o możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego w innej szkole niż szkoła, którą ukończyli, wskazanej przez dyrektora OKE (załącznik 1a i załącznik 2).
- Do 31 grudnia 2018 r. deklarację przystąpienia do egzaminu maturalnego są zobowiązani złożyć do dyrektora OKE:
- absolwenci, którzy ukończyli liceum w latach szkolnych 2014/2015 – 2017/2018 oraz technikum w latach szkolnych 2015/2016 – 2017/2018, ale ich szkoła została zlikwidowana lub przekształcona (załącznik 1b)
- absolwentów uzupełniających liceów ogólnokształcących, którzy ukończyli szkołę do roku szkolnego 2012/2013 włącznie (załącznik 1b)
- osoby posiadające świadectwo ukończenia szkoły uzyskane za granicą – wyłącznie jeżeli świadectwo to nie uprawnia do podjęcia studiów w Polsce (załącznik 1b)
- absolwenci ponadpodstawowej szkoły średniej, którzy nie posiadają świadectwa dojrzałości (załącznik 1b)
- absolwenci ponadpodstawowej szkoły średniej, którzy posiadają świadectwo dojrzałości (matura sprzed 2005 r.) (załącznik 1c).
- Osoba składająca deklarację wstępną i/lub ostateczną otrzymuje od dyrektora szkoły jej kopię z potwierdzeniem przyjęcia.
- Osoba, która jest zobowiązana wnieść opłatę za egzamin maturalny (patrz odpowiedź na pytanie „Czy za przystąpienie do egzaminu maturalnego pobierana jest opłata?”), wraz z deklaracją składa dyrektorowi szkoły kserokopię wniesienia opłaty za ten egzamin w odpowiedniej kwocie.
CZY ZA PRZYSTĄPIENIE DO EGZAMINU MATURALNEGO POBIERANA JEST OPŁATA?
Egzamin maturalny jest odpłatny dla:
- absolwentów, którzy przystępują do egzaminu z tego samego przedmiotu obowiązkowego lub z tego samego przedmiotu dodatkowego na tym samym poziomie po raz trzeci lub kolejny (jeden raz = jeden rok).
- Przykład 1: absolwent X przystąpił do obowiązkowego egzaminu maturalnego z matematyki na poziomie podstawowym po raz pierwszy w 2016 r. – najpierw w maju, a następnie do sesji poprawkowej w sierpniu, za każdym razem nie osiągając wymaganego do zdania progu 30% punktów. W 2017 r. absolwent X nie przystępował do egzaminu. W 2018 r. absolwent X przystąpił do egzaminu maturalnego z matematyki na poziomie podstawowym po raz drugi, ponownie w maju i w sierpniu, ponownie nie osiągając wymaganego progu 30%. W 2019 r. absolwent X postanawia przystąpić do obowiązkowego egzaminu z matematyki po raz trzeci, co oznacza, że za ten egzamin jest zobowiązany wnieść opłatę w wysokości 50 zł.
- Przykład 2: absolwent Y przystąpił do egzaminu z biologii na poziomie podstawowym (jako przedmiot dodatkowy) po raz pierwszy w 2011 r. W 2014 r. przystąpił do tego samego egzaminu (biologia na poziomie podstawowym), aby podwyższyć wynik. W 2019 r. absolwent Y zamierza przystąpić do egzaminu z biologii, ale na poziomie rozszerzonym. Za ten egzamin nie wnosi opłaty, ponieważ do egzaminu z biologii na poziomie rozszerzonym przystępuje po raz pierwszy.
- absolwentów, którzy w latach ubiegłych (2005–2018) zadeklarowali chęć przystąpienia do egzaminu z danego przedmiotu na danym poziomie, ale do niego nie przystąpili (nie stawili się na egzaminie). W takiej sytuacji – jeżeli w deklaracji dotyczącej egzaminu maturalnego w 2019 r. wskażą ten sam przedmiot na tym samym poziomie – egzamin taki jest odpłatny.
- Przykład 3: absolwent Z w 2007 r. zadeklarował chęć przystąpienia do egzaminu z historii sztuki na poziomie rozszerzonym, ale nie zgłosił się na ten egzamin (nie przystąpił do niego). W 2019 r. chce przystąpić do tego samego egzaminu. Oznacza to, że za ten egzamin jest zobowiązany wnieść opłatę w wysokości 50 zł.
- Przykład 4: absolwent V w 2014 r. zadeklarował chęć przystąpienia do egzaminu z informatyki na poziomie podstawowym, ale do niego nie przystąpił. W 2019 r. chce przystąpić do egzaminu z informatyki na poziomie rozszerzonym. Ponieważ poziom egzaminu jest inny – nie ma obowiązku wnoszenia opłaty za ten egzamin.
Uwaga:
- Opłatę za egzamin maturalny wnosi się w terminie od 1 stycznia 2019 r. do 7 lutego 2019 r. na rachunek bankowy wskazany przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej. Niewniesienie w tym terminie opłaty za egzamin maturalny skutkuje brakiem możliwości przystąpienia do tego egzaminu.
- Kserokopię dowodu wniesienia opłaty za egzamin należy złożyć wraz z deklaracją.
Opłata nie podlega zwrotowi w razie rezygnacji z przystąpienia do egzaminu bądź nieprzystąpienia do egzaminu.
CZY LAUREATOM I FINALISTOM OLIMPIAD PRZEDMIOTOWYCH PRZYSŁUGUJĄ NA EGZAMINIE MATURALNYM SPECJALNE UPRAWNIENIA?
Tak. Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych dla szkół ponadgimnazjalnych, którzy wzięli udział w olimpiadzie w szkole ponadgimnazjalnej, są zwolnieni z egzaminu maturalnego z danego przedmiotu. Na świadectwie otrzymują z tego przedmiotu najwyższy wynik. Szczegółowo wszystkie zasady są opisane tutaj (sekcja H).
CZY OSOBY ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI, W TYM NIEPEŁNOSPRAWNE, MOGĄ PRZYSTĄPIĆ DO EGZAMINU MATURALNEGO, KTÓRY BĘDZIE DOSTOSOWANY DO ICH POTRZEB ORAZ MOŻLIWOŚCI?
Tak. Dostosowanie warunków i/lub form egzaminu maturalnego – na podstawie odpowiednich dokumentów – przysługuje osobom:
- niesłyszącym
- słabosłyszącym
- niewidomym
- słabowidzącym
- z niepełnosprawnością ruchową i z czasową niesprawnością rąk
- z afazją
- z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera
- z chorobami przewlekłymi
- chorym lub niesprawnym czasowo
- ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
- z niedostosowaniem społecznym lub zagrożeni niedostosowaniem społecznym
- które znalazły się w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej
- które mają trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą
- z zaburzeniami komunikacji językowej.
- o których mowa w art. 165 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe (cudzoziemcom)
Szczegółowe sposoby dostosowania są wymienione w komunikacie dyrektora CKE.
JAKIE INFORMACJE ZNAJDĄ SIĘ NA ŚWIADECTWIE MATURALNYM? KIEDY ŚWIADECTWO JEST WYDAWANE?
- Absolwent, który zdał egzamin maturalny, otrzymuje świadectwo dojrzałości i jego odpis.
- Świadectwo zawiera szczegółowe wyniki, jakie zdający uzyskał. Wyniki z egzaminów z poszczególnych przedmiotów w części pisemnej będą przedstawiane w dwóch formach: (a) jako procent uzyskanych punktów oraz (b) jako pozycja na skali centylowej, wskazująca, jaki odsetek zdających uzyskał taki sam lub niższy wynik od posiadacza świadectwa. Wyniki egzaminów w części ustnej będą przedstawiane tylko jako procent uzyskanych punktów.
- Wyniki egzaminów z przedmiotów dodatkowych, do których absolwent przystępuje dobrowolnie, nie mają wpływu na zdanie egzaminu. Odnotowuje się je jednak na świadectwie dojrzałości.
- Zdający, którzy przystąpią do egzaminu w maju/czerwcu 2019 r. i zdadzą egzamin, otrzymają świadectwo 4 lipca 2019 r. Osoby, które zdadzą egzamin w sesji poprawkowej (w sierpniu), otrzymają świadectwo 11 września 2019 r.
JAKIE MATERIAŁY O EGZAMINIE W “NOWEJ” FORMULE SĄ JUŻ DOSTĘPNE?
- Informatory o egzaminie maturalnym od roku szkolnego 2014/2015 z poszczególnych przedmiotów. Zawierają opis egzaminu, przykładowe zadania wraz z rozwiązaniami.
- Przykładowe zestawy zadań z poszczególnych przedmiotów (w przypadku języków obcych – również nagrania). Zawierają przykładowe zadania wraz z rozwiązaniami oraz omówieniem. Dostępne są zestawy standardowe oraz dostosowane (dla zdających z niepełnosprawnościami).
- Przykładowe zadania z matematyki na poziomie rozszerzonym (str. 95–120). Zbiór ponad 20 przykładowych zadań z matematyki na poziomie rozszerzonym, wraz z rozwiązaniami.
- Przykładowy arkusz egzaminacyjny z języka polskiego na poziomie podstawowym. Arkusz wykorzystany do przeprowadzenia diagnozy przedmaturalnej z języka polskiego (badanie przeprowadzone wspólnie przez IBE, CKE i OKE).
- Zbiór 50 przykładowych zadań do części ustnej egzaminu z języka polskiego wraz z przykładowymi realizacjami oraz komentarzem.
- Przykładowe nagranie egzaminu ustnego z języka polskiego.
- Film ilustrujący sposób przeprowadzania części ustnej egzaminu z języka polskiego z wykorzystaniem komputera.
- Film informacyjny o egzaminie maturalnym.
- Materiał o rażących błędach językowych dla polonistów (nauczycieli i egzaminatorów).
- Arkusze tzw. matury próbnej.
- Arkusze z lat ubiegłych.
Więcej informacji na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej:
https://cke.gov.pl/egzamin-maturalny/egzamin-w-nowej-formule/
